
Enbata Hilabetekariko Sar Hitza
Azterketak euskaraz gaia aktualitatean jarri zen berriz ekainean, baxoaren hilabetean. Etxepare lizeoko ikasleek aldarrikatzen segitu dute Baionako suprefeturaren edo herriko etxearen aitzinean eta euskaraz ari diren irakasleek prentsaurreko bat eskaini dute azpimarratzeko belarriprest andana badela baxoko ahozko handiaren denboran ahobizi batzuk entzuteko. Aurten ere, ekimen horrek bazterrak inarrosi ditu, Bordeleko errektoretzak ez baititu holako ekintzak maite.
Eztabaida politikoa da noski, frantses estatu jakobinistak ez baititu omen beste hizkuntzak onartzen; alta, ingelesez edo gazteleraz aurkezten diren ikasleek ahozko handia hizkuntza hortan pasa dezakete arazorik gabe.
Haurren eskubideei buruzko hitzarmenaren 30. artikuluak dio gutiengo etniko edo linguistiko bateko haurrak, edota jatorrizko herrikoak, eskubidea duela giza talde bereko beste batzuekin batera bere bizitza kulturala izateko eta bere hizkuntza erabiltzeko.
Frantziak izenpetua du hitzarmena baina erreserbak adierazi ditu 30. artikuluari dagokionez. Bereziki pentsatzen du bere lurraldean ez dela gutiengorik (ez kulturalik, ez linguistikorik), eta artikulu hau osorik baliogabetu du Errepublikaren lurraldean. 2008 urtean, Nazio Batuen Ekonomia eta Gizarte Kontseiluak «gomendatu» zion Frantziari erreserba hori ken zezan, geroztik ez da deus aldatu.
Nazioarteen mailako testuetan oinarritzen bagara beti, hizkuntza gutituen araudiaren hirugarren partean aurkitzen den 8. artikuluak argiki azpimarratzen du haur edo gazte batek eskubide osoa duela bere hezkuntza jatorrizko hizkuntzan segitzea.
Oraingoz, Frantziak ez ditu holako testuak izenpetu edo berretsi, beste hainbat hizkuntza bezala euskara arrotz egoten da bere herrian. Gaur egun, hezkuntza ministeritzan aipatzen dute gai sozial sensibleak kontuan hartzea; hots, frantses errepublikazaleentzat, laikotasunarekin lotuak diren gaiak.
Gaur egun, hezkuntza ministeritzan aipatzen dute
gai sozial sensibleak kontuan hartzea;
hots, frantses errepublikazaleentzat,
laikotasunarekin lotuak diren gaiak.
Ipar Euskal Herrian, azterketak euskaraz dugu gai sozial sensiblea.
Ipar Euskal Herrian, azterketak euskaraz dugu gai sozial sensible bat.
Emeki emeki, abertzale edo euskaltzaleen aldarrikapenak gero eta gehiago entzuten dira; hautetsiek ere onartzen edo asumitzen dute gaiari aterabide bat aurkitu behar zaiola.
Uztail hastapen honetan, euskaraz ikasten duten gazte guzien bizipena azpimarratu nahi dugu; eztabaida edo aldarrikapen guzien gainetik, pentsatu behar da haiek dituztela eguneroko trabak bizitzen behartuak zanki kurtsoak bi hizkuntzatan egitera, bat-bateko itzulpenak segurtatzera konposatzeko tenorean, hiztegi problematikak ezagutuz, baita noiztenka irainak edo tentsioak pairatuz ere ahozko handian edo beste azterketetan.
Eskubide linguistikoak dira aldarrikatzen noski, baina praktikan jokoan dena azken finean gazte batzuen hezkuntza justu eta duina da.