Peio Etcheverry, Auteur à Enbata

« Nazio » bat egin

par Peio Etcheverry16/10/202316/10/2023

Enbata Hilabetekariko Sar Hitza - "Nazio" bat egin ote daiteke umiliazio logikatik ateratu gabe? Ikerketa webgune batetik ateratzen dut galdera. Artikulu batean, Picardie eskualdeko unibertsitateko historialari batek galdera hau pausatzen zuen aipatuz ze nolako jarrera duen Frantziako poliziak edo bere osotasunean Frantziako Estatuak immigrazio belaunaldietatik sortuak diren gazteen aitzinean.

Bere artikulua idazten zuen Emmanuel Macron presidentearen hitz batzuen ondotik. Ikertzailearen arabera, Frantziak joan den udan ezagutu zituen jazarraldiek (Nahel gaztearen erahilketaren ondotik) lotura bat dute ikuspegi post-kolonial batekin. (...)

Deskolonizatzeaz

par Peio Etcheverry24/07/202324/07/2023

Enbata Hilabetekariko Sar Hitza - Artikulu honen helburua ez da jakitea edo eztabaida sakon honen trenkatzea: Euskal Herria kolonizatua izan den ala ez… Badu aspaldi galdera airean dela.

(...) Pentsatzekoa da Espainiak eta Frantziak errespetua ere erakusten ahal diotela Euskal Herriari; nola ez pentsa Picassoren Gernika eskuratzeari edo Parisen diren literatura saileko altxor batzuen itzultzeari. (...)

« Une idéologie qui conduit au repli sur soi »

par Peio Etcheverry01/05/202301/05/2023

Enbata Hilabetekariko Sar Hitza - Senperetik jin zaigu oharra, abertzaleek dute beraz beren baitan hetsirik egoteko ideologia bat.

Lehen erreflexu batean, ez nintzen baitezpada harritu, zonbat aldiz ez dugu holakorik entzun. Eta kolonizatu baten gisan, hainbeste integratu ditugun holako oharrei ez diegu beti ihardesten. Baina 2023an gira eta erran behar diegu gure eskualdearen kudeaketan parte hartzen duten teknikari, «aditu» edo politikari batzuei ez dela zernahi erraten ahal orain. (...)

Euskara da gure etorkizun bakarra

par Peio Etcheverry09/01/202309/01/2023

Duela 60 urte, Jakes Abeberryk lehen sar hitza idatzi zuenean, bere kezka agertu zuen euskal populuaren etorkizunaz; bai hortan ginen Euskal Herrian, eta euskararen egoera aipatzen zuen partikulazki. Seinale txarrak ikusten zituen, eta galdera sinple hau pausatzen zuen, berrogoi urteren buruan jende batzuk izanen zirenetz euskaraz mintzatzeko, edo bederen euskara irakasteko. Ahalmen handikoa baitzen, Jakesek irakaskuntzaren garrantzia azpimarratzen zuen jadanik eta bere borrokatzeko kemena agerrarazten ere.

Geroztik, Enbata mugimenduak eta hainbat egiturak eta jendek landatu dituzten hazien fruituak biltzen eta gozatzen ditugu. Jakesek, azken hatsa eman aitzin, bere lehen sar hitzean pausatu zuen galderari erantzuteko parada ukan du. Bai noski, itzalak eta hodeiak badaude euskararen meteoan baina urte berri honen hastapenean eta Jakesi omenaldi bat idazteko garaian, baikortasunaren erabakia hartuko dugu. (...)

Minga mugimendua, Euskal Herriarentzat eredu?

par Peio Etcheverry24/10/202224/10/2022

Enbata Hilabetekariko Sar Hitza - Minga zer da? Kitxu (edo quechua…) hizkuntzako hitza, erran nahi duena «helburu batekin egiten den lan kolektiboa». Iduri luke ere munduko beste herri edo kultura batzuetan, ber printzipioa aurkitzen dela.

Konkretuki, Minga prozesu sozial zabal bat bezala ikusi behar da, mugimendu herrikoi bat osatzea helburu duena, oinarritik edo periferiatik abiatzen dena. Bi ardatz aurkitzen dira haren funtzionamenduan: alde batetik, eztabaida piztea helburu bat edo batzuk finkatzeko xedez; bestaldetik, helburu horiek gauzatzea lan kolektibo bat bultzatuz. (...)

Euskal Herria bai ala ez?

par Peio Etcheverry11/07/202211/07/20223

Enbata Hilabetekariko Sar Hitza - Asumitu behar dugu, ez baldin bada errexa ere, betidanik euskal herritarren artean, euskaldunen artean, eta behar bada bereziki abertzaleen artean, harrotasun pixka bat agertzen dugula noiztenka. Batzuetan, kanpotik ohartarazten digute, berdin harroputzak girela edo bederen gutaz aski harro girela euskaldunak. Entzuten da abertzaleen artean, auto-antolakuntzan gaitasunak ditugula, gauzak gure gain hartzeko errexki ari girela edo proiektu batzuk sortzeko tenorean, ideia bikainak ditugula.

Ez gira sartuko joan diren hauteskundeen bilan edo analisian; argi da abertzaletasun politikoa aitzinatzen dela Ipar Euskal Herrian, boz kopuruetan, ehunekoetan gora ari dira gure emaitzak jakinez legebiltzarreko bozak ez direla usaian hauteskunde errexenak, bereziki aurtengo testuinguruan. Baina gustu gazi gozoa uzten digute aldi berean emaitza horiek, baita azken denboretan iragan diren gertakari batzuek ere. (...)

Gure ordua da…

par Peio Etcheverry16/04/202217/04/2022

Enbata Hilabetekariko Sar Hitza - Europako ekialdean pasatzen diren gertakari larriek uzten gaituzte nunbait arraposturik gabe iritziak edo erabakiak hartzeko tenorean. Euskaldun edo euskal herritar gisa, badakigu historia ez dela sinplea. Hainbat aldiz podere politikoek eta mediatikoek kokatu gaituzte gaizkileen aldean ; alta, badakigu problematika geopolitikoak direla beti konplexuak.

Euskal herritar gisa, nun kokatzen dugu gure burua? (...)

Abiadura ttipiko herriak (ATH)

par Peio Etcheverry17/01/202217/01/2022

Enbata Hilabetekariko Sar Hitza - Iduri luke XXI. mendean bizi eta biziko den gizarteak, gizadiak guttitan ezagutu dituen erronkak edo problematikak bere aintzinean dituela.

Badu aspaldi dena lotua dela gure munduan bainan are gehiago heldu diren hamarkadetan mundializazioaren baitan garatzen diren biziaren elementuak. (...)

Euskara: batzen eta libratzen gaituena

par Peio Etcheverry11/10/202111/10/20211

Enbata Hilabetekariko Sar Hitza - EH Bildu koalizioak duela urte batzu antolatu zuen ekitaldi batean, Amets Arzallusek hitz liluragarriak adierazi zituen identitateaz zuen ikuspunduaz. Hasi zen erranez politikak ez bazuen bermatzen liberazio kulturala, berdin kulturak liberazio politikoa segurtatzen edo bultzatzen ahal zuela. Horren haritik eta gaurko Euskal Herriaren errealitatea kontutan hartuz, galderak pausatzen ahal dira euskararen lekuaz edo funtzioaz abertzaletasunaren bidean edo burujabetzaren bidean.

Zendako euskara ez da bilakatzen burujabetza prozesuan bide orri bat eta gure herria eraikitzeko bizkar hezurra? (...)