25/05/2025

Catégorie : Tribunes Libres

OpinionChroniquesCommuniqués de presseCourriers des lecteursTribunes Libres

ETAren amaiera, begirada bat antimilitarismotik

Tribune Librepar Tribune Libre
Patxi Azparren - Kanboko ekitaldia eta gero, hamaika eragilek eta pertsonek iritzia eman nahi izan dute. Bistan da. Ikuspegi eta begirada ezberdinak aztertzea aberasgarria da.
Hori dela eta, orain, hasierako asteetako olatuak pasatutakoan, beste bat ere plazaratzea ekarpen interesgarria izan daitekeelakoan nago. Begirada hori euskal mapa soziopolitikoren bazter batetik bota nahi nuke, independentismoarekin lerrotu zen/den antimilitarismotik, alegia. (...)

« Estatugintza eta herrigintza uztartuta joan behar dira »

Enbatapar Enbata
Jule Goikoetxea militante eta intelektual feminista Plaza Hutsa TBn Andoni Olariagak elkarrizketatu du. Euskal Errepublika eraikitzeko bidean, estatugintzatik eta herrigintzatik egin daitezkeenez jardun dute.
Demokratikazio prozesu guztietan irekitzen dira estatugintza eta herrigintza prozesuak Goikoetxearen arabera. “Ahalduntze prozesuak masiboak izateko estatugintza behar da birprodukziorako.” Herrigintzan badira teknologia batzuk alboratzen direnak, baina estatugintzak ematen dituenak. Biak uztartzea da kontua. (...)

Climat: agir localement, peser globalement

Enbatapar Enbata
Alors que le Canada accueille le 44ème sommet du G7, ce week-end apparaît comme une excellente opportunité de mettre en lumière l'importance de l'échelon local dans la bataille contre le réchauffement climatique - pour mieux parvenir à déployer des stratégies qui multiplient les aller-retours entre local et global.
Pour relever le défi climatique, il faut trouver les cadres (territoriaux ou institutionnels) pertinents pour reprendre le contrôle sur nos vies, sur la production et la consommation d’énergie, sur ce qui est fait de notre argent, etc. Multiplier les allers-retours, donc - autour d'une conviction : nous ne pouvons délaisser les arènes globales, car si nous le faisons, nous perdrons certainement la bataille. Mais nous ne la remporterons pas si nous n'investissons pas massivement l'échelle locale. (...)

Milesker, Manex!

Tribune Librepar Tribune Libre
Peio OSPITAL - Joan zaiku Landibarreko "erresiñoleta", "amodioz beterik... berro sasietarik" hainbat kanta kantatu eta sortu dituena! Joan zaigu Manex Pagola! Eta hau erraitearekin, sendimenduak nahasten zaizkit: aldi berean pena eta esker ona.
Hitz laburretan agertu beharko banu haren jenioa, erran nezake Manexek bazuela (gutik bezala) etxeko eguneroko hizkuntza arruntari indar poetikoa berdin politikoa emaiteko gaitasun edo dohain berezia. Hortarik dator, nere ustez, Manexen kantuen arrakasta. Manexen kantuek dute xinpletasunaren freskotasuna eta soiltasunaren aberastasuna. Hortan datza arrakasta. (...)

Manex Pagola, euskaraz, Euskal Herriarentzat

Tribune Librepar Tribune Libre
Gexan LANTZIRI - Bertze anitzen gisara, nik ere aspaldiko laguna nuen Manex. Urte berean sortuak izanik, 10 urtetan, 1951n, elgarrekin gertatu ginen Hazparneko San Josepe Kolegioan, apezgai gisa eraman gintuztelako harat. Geroztik eskolatze osoa elgarrekin egin dugu: Ustaritzeko seminario ttipia, Aucheko seminario haundia, Akizekoa eta Baionakoa. Baina ez hark ez nik ez ginuen bururatu gure apezgaigoa.
Zergatik? Euskal Herriko apez izaiteko, euskarazko moldakuntza bat ere galdatzen ginuelako biek, Beñat Sarasola eta Joanes Borda lagunekin batera. Baina ezetz eta ezetz… Pareta baten aitzinean geunden! Manex Kanporatu zuten lehenik, 1967ko udaberri aldera. Aste baten buruan, nihaurek alde egin nuen, ene deskargua zuzendariari eman eta. Bertze biak aldiz, urte baten buruan kanporatu zituzten… (...)

ETAren ostean, zer?

Adolfo Muñoz Sanz “Txiki”par Adolfo Muñoz Sanz “Txiki”
ELAk urrats historiko eta positibotzat jotzen du ETA desegin izana. Behin iritsi delarik ziklo honen itxiera, konpondu beharreko gai garrantzitsuak daude ebazteko: normalizazioa, biktimak, presoak, estatus politikoa...
ETAren amaiarekin poztu egin behar dugu, baina poza ez da erabatekoa guztiengan. Honek ziklo berri bati ekiteko aukera eman beharko liguke, non proiektu politikoen arteko konfrontazioa zibila eta demokratikoa izango den. Haatik, batzuek kontakizunen etengabeko gerra luzatzen segitu nahi dute, politika bahituta izateko. (...)

Réforme constitutionnelle : rien pour les langues régionales !

Tribune Librepar Tribune Libre1
R&PS - Le Premier ministre et la garde des Sceaux ont présenté, à l'issue du Conseil des ministres du 9 mai 2018, le “projet de loi constitutionnelle pour une démocratie plus représentative, responsable et efficace“.
Comme nous le redoutions et le déplorons, les langues régionales sont les grandes absentes du texte. Pourtant, pour que la France se conforme aux standards européens et ratifie la Charte Européenne des Langues Régionales, une réforme constitutionnelle est indispensable. L’article 2 de la Constitution, invoqué par le Conseil Constitutionnel et le Conseil d’Etat à chaque initiative législative visant à la défense des langues régionales, est un verrou que seule une réforme constitutionnelle pourra faire sauter. (...)

« Kosta ala kosta segituko dugu prefosta! »

Paxkal Indopar Paxkal Indo
Segituko dugu Akademia Ikuskari bat Ipar Euskal Herriarentzat aldarikatzen. Alabainan, Hezkuntza Ministerioko Akademiako zerbitzuen zuzendariak nahi ez duen Hitzarmen bat baino gehiago, Ipar Euskal Herriko hezkuntzaren antolaketak, Akademia Ikuskari propioa behar du, euskal hezkuntzaren beharrei erantzuteko eta ahalez euskalduna. Lurraldea antolatzen ari da azken urteotan. Hizkuntza politikari erantzuteko Euskararen Erakunde Publikoa sortu da, Lurraren antolaketa kudeatzeko EPFL egitura sortu da, Ipar Euskal Herriko herrien artean Euskal Elkargoa sortu ondoren, Hezkuntzan ezin dugu orain arte bezala segitu Pirinio Atlantikoetako antolaketarekin. Ipar Euskal Herriak berezko Hezkuntza antolaketa behar du.
"M. le Directeur Académique... cela fait des mois, des années maintenant que l'on vous explique que nos inscriptions sont plus fiables que vos prévisions et que l'on essaie de vous convaincre que le nombre d'enseignants doit être calculé au cas par cas, classe par classe, ikastola par ikastola... et non calculés par je ne sais quel algorithmes mathématique... Quel drôle de choix de société avons nous fait... Nous cédons la compétence de l'éducation à des comptables de Bercy... Vous vous en accommodez, et vous voulez nous faire croire que c'est très bien comme ça... Nous ne céderons jamais l'avenir de nos enfants à ceux qui pensent la vie en n'y voyant que dépense, à ceux qui croient que l'éducation est un coût.."(...)