15/06/2025

Auteur/autrice : Ainize Butron

ActualitésArticlesChroniquesChroniquesCommuniqués de presseComprendreCourriers des lecteursCultureDessinsEnbata zikinaFocusInfosKlixkaL'oeil de TartaroLivresOpinionPikutaratPresoakRessourcesSolidaritésTartaroTartaro s'est étonnéTartatweetTribunes Libres

Bateratik, bateraturik ekitera

Ainize Butronpar Ainize Butron
Enbata Hilabetekariko Sar Hitza - Maiatzeko hilabete honetan izandako hainbat gertakarien artean Bateraren maiatzaren 10eko biltzar nagusiarekin ondoko urteei begirako erronka nagusi baten berrabiatzeak markatu du. Izaten dira holako hitzordu batzuk norberaren egutegian saihetsezinekoak bezala ikusten direnak, eta horietariko bat da Ezpeletan izandakoa.
Orain dela hogei bat urte bezala aniztasunaren irudia da lehen lehenik ekimenak eman duena. Aniztasun politikoa alde batetik, kolore askotako ordezkari politikoekin, diputatu, auzapez zein hautetsiak bildu baitira bertan, baina bereziki azpimarratzekoak dira gizarte zibiletik hurbildutako egitura eta mugimenduen ordezkariak. Euskal Herriko Lurralde Kolektibitatearen aldeko dinamika berri horrekin egungo Hirigune elkargoa bezalako egiturarekin hozka bat gorago egiteko dagoen nahia agerian jarri du beraz hitzorduak. Instituzioaren arloan hozka bat gorago egitea ezinbestekoa ikusten baita gaur egun etxebizitza, laborantza edo soziala bezalako arloetan tokiko gizartean sortzen diren problematikei molde eraginkorrenean erantzun ahal izateko eskumen eta ahalak lortzeko. (...)

« Herri txikia » eta « hiri handia » elkarri begira

Ainize Butronpar Ainize Butron
Enbata Hilabetekariko Sar Hitza - "Herri txiki, infernu handi" dio EITBko emankizunak herri txikietara joanez bertako bizi eta berezitasunak islatuz. Esaera zaharra ba omen den esalditxo hori hartu eta birmoldatuz gero, "lurralde edo herri txiki, baliabide txiki, infernu handi" eta "lurralde edo hiri handi, baliabide handi, baina, oraindik ere infernu handi" jarraitzen duela izaten ageri zaigu han-hemenka entzuten ahal ditugun esanetan.
Kasu honetan Ipar Euskal Herriari jarriko genioke herri txiki izendapena, eta hiri handi Hego Euskal Herriari edo zehazkiago Euskal Erkidegoari. (...)

Zenbat gera?

Ainize Butronpar Ainize Butron
Enbata Hilabetekariko Sar Hitza - "Zenbat gera?" Benito Lertxundiren abestiaren hitzak gogora etortzen ahal zaizkigu elkarte baten kide kopurua edo ekimen batek bildutako jendeak zenbaturik ukandako arrakastaren aipamena egiten hasten garelarik.
Abestiaren letren esan nahia bazterrera utzirik, zenbat garen hurbiletik begiratzen diogu esanguratsua izan nahi duen manifestaldi edo ekimen bati garrantzia emateko. Xedea ez da soilik kopuru bat ematea. Horren nahikeria gero eta gehiago izan, gero eta atxikimendu gehiago bildu, mugimendu batek daraman aldarrikapena eta borroka bideak, gizartean gero eta pisu gehiago duela ohartaraztea da. (...)

Uda da… oraindik ere

Ainize Butronpar Ainize Butron
Enbata Hilabetekariko Sar Hitza - Lerro hauekin heldu natzaizue Itziar Ituño aktore bizkaitarrak – orain jada nazioartean ospetsua - , bizkaieraz, Bilboko jaietan euskara plazara zabaltzeko egindako deia nabarmentzera.
Ituñoren hitzek Plazara elkartearen webgunean irakur daitekeen aldarria gogora ekartzen digute: “Euskara erdigunera ekarri nahi dugu, ikusgarriagoa, entzunagoa eta erabiliagoa izateko gisan”. (...) Euskara erdigunean jartzeko edo plazara ateratzeko dagoen xede horretan aldarrikapen berriak asmatu beharko dira ziurrenik. (...)

Ekainaren 9a

Ainize Butronpar Ainize Butron
Enbata Hilabetekariko Sar Hitza - Orain dela berrogei bat urte Bérurier Noir punk rock taldeak "la jeunesse emmerde le Front National" abestia zabaltzen zuen lau haizetara. Eskuin muturraren ideiei, laurogei hamarkadan, hein batean, oztopo egiteko zegoen borondate eta mugimendua islatzen dute hitz horiek.
Europako parlamenturako hauteskundeak hurbiltzen zaizkigun une honetan, ultra eskuinaren mamua berriz ere mahai gaineratzen ari da. (...)

Aro berria

Ainize Butronpar Ainize Butron
Enbata Hilabetekariko Sar Hitza - “Harro herri korrika” entzun da aho zabalka azken asteotan Euskal herriko xoko guztietan. Eta euskararen aldeko besta erraldoi horretan sortu harrotasunarekin, aro berria behingoan onartua dela entzuteko gogoa piztu zaigu ere. (...)2016ko abenduaren 16an Luhuson Mixel Berhokoirigoin, Mixel Bergouignan, Michel Tubiana, Stéphane Etxegarai « Etxe », Txetx Etxeberri eta Béatrice Molle-Haranen eskutik herri honi bakean bizi ahal izateko eskubidea ireki zitzaion etorkizunari begira jartzeko aukera emanez.
Luhusoko ekimenari esker herri honek berreskuratu duen harrotasunaren izenean apirilaren 3an bertan Euskal Herriko xoko guztietan aho zabalka aritu beharko dugu “harro herri” deiadarkatuz Txetx Etxeberri eta Béatrice Molle Haran behin betiko zurituak izan daitezen. (...)

Utopia

Ainize Butronpar Ainize Butron
Enbata Hilabetekariko Sar Hitza - "Euskara da gure territorio libre bakarra" zioen Joseba Sarrionandiak 1992an argitaratu kartzelako olerki liburuan. Esaldi hori gogora etorri zait Beskoitzeko herriko etxearekin berriki Ikastola berritzeko (edo hobeki erranik eraikitzeko) sortu den tirabirarekin. Sarrionandiak esaldi hori testuinguru berezian idatzi zuen, Beskoitzen gertatzen ari denarekin deus ikustekorik ez zuena. Baina, euskaraz trukatzeko edo sinpleki mintzatzeko territorio libre edo aske bat lortzea euskaldun ororen amets batean edo utopian kokatzen den zerbait da, bereziki Ipar Euskal Herriari dagokionez.
Territorio libre bat non gaztelaniaz zein frantsesez bezalaxe euskaraz zailtasunik eta oztoporik gabe hitz egiteko edo bizitzeko aukera legokeen. Lurralde bat non gure haurrek, guhaurk zein euskaldun orok euskaraz ikasteko, lan egiteko eta bizitzeko hiztun eta herritar gisa dugun eskubidea ez genukeen etengabe urraturik ikusi behar. (...)

Maskulinitateaz…

Ainize Butronpar Ainize Butron
Enbata Hilabetekariko Sar Hitza - Uda izaten da aktualitate gutiko garaia. Urte kargatu baten ondotik atsedenaldiaz gozatzeko norberak duen beharraren marka da eta ez baitezpada udan deus errateko ez dagoela. Zeren udak eman du zer eztabaidatzeko bidea: nazioartean gerlak,lehorte izugarriak eta tenperatura errekorrak, espekulazioaren aurkako borrokak, edota alokairuen mugatzearen dispositiboa gure lurraldean finkatuko dela berriki frantses etxebizitza inistroak egindako adierazpenak...
Guziek merezi dute gogoeta, baina, maskulinitatearen indarraren adierazpen beharrari eta genero indarkeriar helduko diogu. Eta berezikiago maskulinitate adierazpen gehiegikeriak bultzatzen duen gizarte ereduaz. (...)
2023ko Aberri Eguneko kontzertua

Maratoia

Ainize Butronpar Ainize Butron
Enbata Hilabetekariko Sar Hitza - Maiatzeko Enbataren ale honekin hilabete bateko manifestaldi-ospakizun-aldarrikapen maratoi euskal-abertzaleari amaiera ematen diogu. Eta, batek baino gehiagok pentsatuko zuten uf! biziraun dugu!
Apirilaren 1ean etxebizitzaren aldeko eskubidearekin hasita, Aberri egunarekin segituz, eusko Egunari helduta, euskararen aldeko manifestalditik pasata, eta ohiko Nafarroaren egunarekin amaituz, asteburuz asteburu milaka lagun elkartu dira ekimen ezberdinetan. Eta, horiei guztiei gehitu behar diegu, ahantzi gabe, erretreten erreformaren aurkako asteroko zeharkako manifestaldiak. Guzti horretaz bilana egiterakoan bi ildo hartu daitezke, bata bestearen aurka ez doazenak baitezpada. (...)