29/05/2023

Auteur/autrice : Jean-Louis Davant

Enseignant agricole à la retraite, écrivain, membre de l'Académie de la Langue Basque, co-fondateur d'Enbata et d'EHAS.
ActualitésArticlesChroniquesChroniquesCommuniqués de presseComprendreCourriers des lecteursCultureDessinsEnbata zikinaFocusInfosKlixkaL'oeil de TartaroLivresOpinionPikutaratPresoakRessourcesSolidaritésTartaroTartaro s'est étonnéTartatweetTribunes Libres

Zazpiak bat

Jean-Louis Davantpar Jean-Louis Davant
Hemen jorratuko dudan gaia ez da gure zazpi lurralde historikoen batasuna, baina pandemia horren ondotik garatu behar genukeen estrategia.
Horretarako abiapuntu eta oinarritzat hartzen dut Txetx Etcheverryk iragan hilabeteko Enbata aldizkarian agertu duen gutuna, Coronavirus : sept leçons de la crise, estrategia horretako zazpi puntu nagusiak azpimarratuz. Idatzi duen musika nire txirulaz egokituko dut hemen, tresnaren araberako aldaerak ekarriz, tarteka nire ohar, iruzkin eta komentarioak gehituz. (...)

30 ans de confinement

Jean-Louis Davantpar Jean-Louis Davant
En un mot comme en mille, ce confinement de quelques semaines nous est insupportable. Que dire alors d'un enfermement forcé qui durerait toute la vie ? La perpétuité, ce doit être l'enfer. Et c'est le sort que subissent depuis 30 ans trois Basques de citoyenneté française : Jacques Esnal, Frédéric Haramboure et Ion Kepa (Jean Pierre) Parot.
Accusés d'avoir commis des attentats en Espagne au sein de l'ex-organisation ETA, ils furent arrêtés en France et condamnés par la justice française à la peine maximale, assortie d'une période incompressible de 18 ans pour Jakes et Frédéric, de 15 ans pour Ion. Ils auraient donc pu bénéficier de la libération conditionnelle depuis 2005 pour Ion, depuis 2008 pour Jakes et Frédéric. En Espagne ils seraient déjà libres.(...)

Urdinak eta Gorriak

Jean-Louis Davantpar Jean-Louis Davant2
Gauza jakina da Zuberoatik datorren trajeria / pastoralak Ongiaren eta Gaizkiaren etengabeko borroka antzezten duela. “Ongia” eta “Gaizkia”, asmakizun judeo-kristauak omen. Alta bada, katoliko naizenez egoki zaizkit. Hiztegi kontua baizik ez baldin bada, lasai: Spinozak sentimendu “Baikorrak” eta “Ezkorrak” aipu ditu, Freudek aldiz “Eros” eta “Thanatos”, gutarik bakoitzaren baitan etengabe diharduten bi indar nagusien arteko borrokaren adierazle.
Hitz polemikoak apur batez bazter utzirik, munduari so egiten badiogu aitziniritzi barik, ikus dirogu populuen ibilaldian dikotomia dialektikorik agertzen dela indar bikote nagusi zenbaiten artean, dela klarki, dela ez idurian, hala nola kapitalismoa eta sozialismoa, produktibismoa eta ekologia, kolonialismoa eta nazio askapena, tirania (fazista edo bestelakoa) eta demokrazia, arrazakeria eta orokortasuna, matxismoa eta feminismoaren artean, eta horretan bukatzen ote da zerrenda? (...)

Abertzaleak eta euskara

Jean-Louis Davantpar Jean-Louis Davant
ENBATAk 60 urte - Iparraldera mugatuko naiz, baita XX. mendera, bestela kazeta guztia behar nuke. Arbaso handiak ahantzi gabe (Broussain eta Constantin aita-semeak), abertzale bakarti batzuk gure aitzinetik euskararen urgazteaz arduratu dira, bereziki Mirande pentsalari eta poeta heterodoxoa, Xarritton apez gaztea, Iratzeder poeta, euskal liturgiaren aita izanen zena Salmoen itzulpenaz, Larzabal antzerkilari eta poeta, gero Enbatan gurekin segituko zuena, Monzon ber gaietan idazlea eta gure akulatzailea, Peillen elektroi libre polifazetikoa, gutartean dagoena...
Haatik orokorki euskararen promozioa euskaltzale apolitikoen esku zegoen. Baina jaun ttattardunen eta kalonje ospetsuen talde hori agortzera zoan. Gure belaunaldia jende eskolatuz ugariagoa zen, baina laikoagoa, etorkiz apalagoa, eta maluruski ez hain euskalduna. (...)

Laborarien iraultzak

Jean-Louis Davantpar Jean-Louis Davant
ENBATAk 60 urte - Aljeriako soldaduzkatik itzulia 1960ko abenduan, Enbata kazetako taldean sartu nintzen ondoko apirilean, zazpigarren kidea.
Laborari seme izanez, baita sail horretako ingeniaria, laborantzako gaiei lotu nintzen berehala. (...)

De l’Algérie à l’Euskadi

Jean-Louis Davantpar Jean-Louis Davant
ENBATAk 60 urte - Décembre 1960 : je reviens d’Algérie après 27 mois de service militaire dans ce pays déchiré par une guerre de guérilla, avec des deux côtés une barbarie et une cruauté sans limites ; une guerre on ne peut plus sale ! Jeunes appelés, nous étions sensés maintenir l’ordre contre des bandits de grands chemins, les “fellagha”, en arabe “coupeurs de routes”.
La réalité se chargea vite de nous instruire : ce pays n’était pas le nôtre, ses habitants indigènes n’étaient pas Français. (...)

Abdelkader eta gu

Jean-Louis Davantpar Jean-Louis Davant
2020ko pastorala Arrast / Ürrüstoi herrian emanen dute Zuberoa Pettarreko lau udalerritako biztanleek : hots Ainharbeko, Ezpeize-Ündüreineko, Sarrikotapeko eta Ürrüstoi-Larrabileko herritarrek.
Haatik Abdelkaderrek zer du gurekin ikustekorik ? Hori da pastoralkariari berehala datorkion galdea. (...)