16/09/2025
Opinion

Euskaraldiaren indarra

Tribune Librepar Tribune Libre
Patxi SAEZ BELOKI - Gure gizarte elebidunean, eta gurea bezalako ahuldutako hizkuntza duten gizarte elebidun guztietan, horixe gertatzen da: erdaldunek erdaraz egiteko duten nagusitasunetik beren hizkuntza eskubideak aldarrikatzen dituzte, baina euskaldunek euskaraz egiteko duten eskubideari buruzko ardurarik hartu gabe eta horretan daukaten erantzukizuna kolkoratu gabe. Lagun hurkoaren askatasun eskubideaz arduratuko balira, euskaldunok erdara ulertzen dugun neurri berean ulertu beharko lukete erdaldunek euskara. Argi eta garbi mintza gaitezen: erdaldun asko, euskararik ulertu gabe, euskararen gor-mutuak izanda, pribilegio horrekin, bizi dira gure artean. Eta, pribilegio horretatik, euskara ez ulertzetik, galarazi egiten zaigu euskaldunoi euskaraz egiteko askatasuna. Gizarte demokratiko orotan, askatasuna, herritarrek elkarri aitortutako askatasuna, elkar hartuta eta elkarri errespetua erakutsita baino ezin da hezurmamitu.
Euskaraldiak, azken batean, funtsezko eskubide unibertsaletan oinarritutako gizarte hitzarmena proposatzen du. Gizartearen baitako adostasunetik —askatasunaren eta berdintasunaren sustrai demokratikoetan errotutako adostasunetik— hizkuntzen arteko berdintasun soziala lortzea helburu duen gizarte hitzarmena proposatzen du Euskaraldiak. Hain zuzen ere, Euskaraldia gizarte bereko hizkuntzen arteko berdintasuna lortzeko ekinbidea da; hizkuntzen berdintasunerako gizarte ekintzailetza sustatzeko jarduera. Euskaraldiak, hizkuntzen arteko gizarte oreka lortze aldera, elikatu egiten du ahulezia egoeran dagoen hizkuntzaren aldeko hiztun-hautua. (...)
Comprendre

Une transition de références

Rémi Rivièrepar Rémi Rivière
L’historien Peio Etcheverry-Ainchart publie un ouvrage éclairant sur Le Pays Basque dans la Transition démocratique en soulignant les différences d’attentes, de résultats et de tempo avec le processus espagnol, en écho aux problématiques politiques et sociales de notre époque.
L’image est parfaite pour illustrer ce que fut le Pays Basque sud dans la transition démocratique espagnole. Le 4 février 1981, le roi d’Espagne Juan Carlos est en visite officielle à la Casa de Juntas, dans la ville déjà symbolique de Guernica dont le statut définit le nouveau droit des basques. Les députés d’Herri Batasuna bafouent le discours royal en entonnant, poings levés, Eusko Gudariak. Leurs homologues du PNV applaudissent en contre-point le roi pour l’assurer de leur écoute. “Tout est là” résume Peio Etcheverry-Ainchart, auteur de ce nouvel ouvrage historique paru aux éditions Elkar. (...)
Opinion

Etortzen den munduaren azkena

Jakes Bortayroupar Jakes Bortayrou
Gure zibilizazio industrialaren lehertze edo eroraldia mehatxu hurbil eta erreala bilakatzen ari dela gero eta gehiago aipatzen da azken denboretan. Tesia horrek alor askotako zientzia berri bat ere sortzen omen dela dio: kolapsologia.
Dena galdua da, ala bada oraindik salbatzeko biderik? (...)
Opinion

Beganismoaz

Andde Sainte-Mariepar Andde Sainte-Marie
Azken urteetan, began edo haragi jatea ukatzen duten aktibiztek eramaiten ari diren ekintzek hiltegian egin entzunikusek bazterrak harrotu dituzte.
Gizarte arazo horren inguruan, hara ene ikusmoldea. Abereen eta gizakien arteko loturarik gabe bizitzea posible dea? (...)
Opinion

L’entreprise citoyenne d’Iparralde vers la formalisation

Pantxoa Bimboirepar Pantxoa Bimboire1
J’ai déjà écrit que le secteur agricole avait formalisé depuis longtemps et avec une grande perspicacité une position citoyenne sur Iparralde avec les pistes que nous connaissons : plus de petits et moins de gros, sauvegarde du foncier avec création du GFAM, transmission de l’exploitation, recherche de la maitrise amont (intrants, énergies) et aval (effort sur circuit court, politique de qualité avec BLE).
Par contre, les 17.000 entreprises industrielles ou commerciales et les 15.000 entreprises artisanales n’ont pas secrété en leur sein de théorie ni de pratique citoyenne territoriale. (...)
Comprendre

Euskaraldia Kabaretea

Enbatapar Enbata
Azaroaren 22an, ostegunean, 18:30etarik 20:00k arte, "Euskaraldia, 11 egun euskaraz" ariketa sozialari Kabareteak hasiera emanen dio. Kantuak, bertsoak, herri antzerkia, pintxoak izanen dira ekitaldian. Horrez gain, belarriprest eta ahobizi izango direnen hitzak, eta euskalgintzako eta herri batzordeetako kideen esperientziak entzungo dira.
Ongi etorria beraz Baionako Glain elkarteen etxerat, Euskaraldiaren hasiera ospatzera memento goxoa pasatuz! Hobe izena ematerat [email protected] helbidera idatziz! (...)
Comprendre

Insoumis et déserteurs basques dans la Grande guerre

Enbatapar Enbata
Un siècle après l’armistice du 11 novembre 1918 mettant fin à la “Grande guerre”, les passions et les douleurs étant apaisées, il nous faut remémorer un phénomène, longtemps tabou, qui toucha la population basque d’Iparralde.
Jacques Garat fut le premier à enquêter et à analyser ce point d’histoire. Il écrivit un article dans Enbata qui révéla cet épisode et édita un livre faisant référence, Insoumis et déserteurs basques dans la grande guerre. L’association Ikerzaleak, de Mauléon, repris le thème que nous publions ci-après. (...)
Opinion

Batua Baionan sortu zen

Jean-Louis Davantpar Jean-Louis Davant
Euskaltzaindiak bere mendeurrena ospatzen du, eta ber denboran euskara batuaren mende erdia. Karia horretara zortzi ekitaldi aurreikusiak ditu.
Lehenbizikoa Baionan egin du irailaren hamahiruan, herriko etxean. Eta zergatik Baionan ? Hiri horretan egin zirelakoz euskara batuari buruzko lehen urratsak, 1963-1964 ikasturtean. (...)