29/06/2025

Étiquette : Basque

Articles

Uste baino gehiago girelako

Tribune Librepar Tribune Libre
MINTZALASAI - Hizkuntza mehatxatuen etorkizuna hirietan jokatzen omen da. Ipar Euskal Herrian, Baiona-Angelu-Miarritze hiri eremuan metatzen da biztanleriaren herena eta euskaratik deskonektatuena: %8ko ezagutza, %1,6ko erabilera eta haurren %80ak ez du euskara ikasten ez etxean, ez eskolan. Baina aldi berean, BABn ere euskara errealitate ukigarria da: 15.800 hiztun, 600 heldu euskaldungai, 2.500 haur eta gazte ama eskolatik lizeora, 60 nini haurtzaindegietan...
Bizi dugun egoera diglosikoa iraultzeko, eredu berriak asmatu beharko ditugu elkarrekin. Euskara norma eta inklusiorako giltza izango diren espazioak, garaiak, aukerak, ohiturak. Bihotza edo trikitixaren mugimenduak inspiratu behar gaitu: zabaldu... eta trinkotu! Izan gaitezen beraz sortzaile eta ausart, bateratzaile eta boteretzaile, erakargarri eta t(r)inko! Bitartean, 7 egunez 54 aktibitatez gozatzeko aukera eskainiko digu Mintzalasai festibalak 10. aldiz. Testuinguru berezi huntan, egitarau berritua eta erakargar-ria eraiki dugu tokiko 51 eragileren laguntzari esker. Elkartzeko eta euskaraz gozatzeko aukerak ez dira faltako.(...)

ANDDE, laboraria, militantea, laguna

Panpi Sainte-Mariepar Panpi Sainte-Marie
Andde, ustegabean harrapatu gaituk… zinez ustegabean. Orai fisikoki ez bahiz gehiago gure artean ere zor deiagu oroitzea, oroitaraztea nor hintzan… Gazte gaztea sartu hintzan ELBn. Oraino gogoan diat hire lehen prentsaurreko baten argazkia Mixel, Kiki eta Eric-ekin. Alabainan, fite hartu dituk ardurak etxaldean ta sindikatuan, borondate haundiko gizona hintzan. Borondate haundiko laboraria eta ber denboran borondate haundia erakutsi duk ELBn.
Arrunt gaztea hintzan bainan fite konprenitu huen behi esnean zen krisia estrukturala zela, sistema kapitalistari lotua. Behi esneak hainbeste etxalde eta familia biziarazi zituelarik denboran.
Beti gehiago egin beharra: esne gehiago, lan gehiago irabazi gutiagorentzat. Hori zian pozoina hiretako, guretako. Ta xuxen gintian aski dik ikustea zonbat behi esne etxalde gelditzen diren gauregun hemen gaindi. Kexu hintzan ta min emaiten zaukan egoera horrek. (...)

« Euskara etxean, karrikan, eskolan eta lanean nahi dugulako! »

Tribune Librepar Tribune Libre
SEASKA - Nahiz eta azken urteotan urte guziz sortze tasak tipituz ari diren, -Akademia Ikuskariaren arabera 1000 haur gutiago eskolatzen baitira Biarno eta Ipar Euskal Herrian urtez urte-ikastolek aitzina darraite, geroz eta ikasle gehiagorekin, etengabe. Ostegunean 4 064 ikaslek egin dute sartzea ikastoletan, haur hezkuntzatik lizeorat, iaz baino 43 ikasle gehiago. Ondoko egun eta asteetan 2 urteko 60 ikaslek eginen dute sartzea, bakoitzak bere erritmoan, 4 100 ikasleen heina gainditzeko 38 ikastoletan.
Sortzeak anitz apaldu badira ere, Ikastolen eta murgiltze ereduaren kontrako mehatxuak handitu baldin badira ere, geroz eta herritar gehiagok egiten du Ikastolen parioa. Funtsean Ikastolak baitira murgiltze eredua eskaintzen dugun bakarrak, haur hezkuntzatik lizeraino, geletan eta geletatik kanpo. Gure xedea ez baita haurrek Euskara ikas dezaten, baizik eta haurrek euskaraz ikas dezaten. (...)

Atarrabi et Mikelats font leur cinéma

Ellande Duny-Pétrépar Ellande Duny-Pétré
Le film Atarrabi & Mikelats du franco-américain Eugène Green offre au Pays Basque un chef d'oeuvre qui marquera demain la création dans notre pays. Il construit son film sur quelques-uns de nos mythes ancestraux.
Entre dépouillement et sincérité, sa fable devient allégorie poétique et philosophique qui va à l'essentiel, au plus profond de nous, hors des sentiers battus. (...)

Alors que sont refusés les postes d’enseignants en euskara…

Ellande Duny-Pétrépar Ellande Duny-Pétré
Régulièrement, chaque année, c’est la même antienne : le budget n’est pas extensible, nous adorons l’euskara mais, désolé, l’Education nationale ne dispose pas de moyens suffisants pour répondre à la demande sociale et financer les postes nécessaires exigés par Seaska ou les parents d’élèves d’autres filières.
Et voilà qu’arrive sur le tapis un rapport du Sénat. Il est explosif et sera très vite oublié. De quoi nous parle-t-il ? De la vingtaine d’ambassadeurs thématiques dont la liste, jusqu’en 2017, était tenue secrète et qui sont nommés par le Conseil des ministres, certains grâce à une simple note de service du secrétaire général du Quai d’Orsay. (…)

Au Chili, le plurilinguisme d’Elisa Loncon brise un silence politique

Enbatapar Enbata
Cet article de la philosophe Aïcha Liviana Messina (*), paru dans le Monde du 28 juillet, suscitera l’intérêt des lecteurs d’Enbata.
La prise de parole en langue mapuche par Elisa Loncon, présidente de l’Assemblée chilienne, renvoie chez nous à celle d’Egoitz Urrutikoetxea à l’assemblée de la CAPB. La Constitution du Chili qui doit impérativement changer pour régler des problèmes de société, les conflits « liés aux terres ancestrales », la mise en avant des « traditions républicaines » pour s’opposer à E. Loncon, font écho à nos luttes en faveur de la loi Molac ou pour la préservation de nos terres agricoles par Lurzaindia. Nous ne sommes pas seuls. D’un bout à l’autre de la planète, les peuples dominés s’affrontent aux pouvoirs d’États qui leur opposent souvent les mêmes sornettes. (…)

Bizitza euskaraz “ospatzen” duten 50 proiektu

Tribune Librepar Tribune Libre1
Txerra RODRIGUEZ, Argia.eus - Ez dugu aurrera egingo dauden espazioak okupatuz euskararekin. Kalitate berria duten espazio berriak sortu behar dira. Bizitza lantzen duten espazioak sortuz. Eta bizitza duina lantzeko espazioak. Ez bizitzari buruz diskurtsoak soilik egiteko eremuak, eremu biziak eta bizigarriak.
Hori dela eta, bizitza duina euskaraz lantzen duten 50 proiektu blogeratzea bururatu zitzaidan. 50 hauek dira edo izan daitezke, baina guztiak lokatzarekin daude zikinduta, kontraesanek zeharkatuta, arrakaletan sustraiak bota gurean. 50 hauek dira edo izan daitezke, eta beste batzuk geratu zaizkit aipatzeke, eta edonork beste edozein gura badu aipatu, ba libre… (…)